Scepticisme ten opzichte van de politiek en de acceleratie van het moderne leven

Beiden werden in turbulente tijden geboren, Cezanne 1839 en Freud 1922. Dat heeft meegespeeld in het geduldig opbouwen, systematisch zou je kunnen zeggen, van hun schilderkunst. Ze deden dat zowel in elk individueel werk als in de opbouw van hun oeuvre. Dit terwijl ze beiden een impulsief en heftig karakter hadden. Die combinatie verklaart deels de gespannen ondertoon en dubbelzinnige onbehaaglijkheid die onlosmakelijk verbonden zijn met hun werk. Beiden lijken ook met hun demonen strijd te leveren. Klinische afstandelijkheid en een diep menselijk schoonheidsbesef bij Freud. Chaos en gevoel voor orde bij Cezanne. Dat zijn de echte onderwerpen die deze kunstenaars   tot ware chroniqueurs van hun tijd maken. Al schilderend en grotendeels onbewust welteverstaan, legden ze hun tijdsgeest vast.  Beiden bereikten dat statuut van chroniqueurs van de tijdsgeest pas nadat ze heel hun ontwikkelingsproces doorlopen hadden. Om het gevecht aan te gaan beperkten ze het slagveld tot de enkele vierkante meters van hun atelier. Cezanne schilderde veelvuldig buiten maar leek dat toch als het verlengde van zijn atelier te zien. Tenminste, er is geen echt verschil in aanpak te zien. De sfeer verschilt amper van zijn andere werken. Bij hem zag ik ook voortdurend hetzelfde behangpapier als achtergrond net zoals ik bij Freud steeds dezelfde  plankenvloer zag. Dat geeft continuïteit en rust. Zo vormt zich een ritme, een herhaling en standaardisering waarmee het modernisme concreet zichtbaar wordt in hun werk. Cezanne versaste als oudere man van het ouderlijk huis, Jas de Bouffan, naar een nieuw atelier met zicht op de Mont Sainte-Victoire welke hij in zijn loopbaan  87 keer in steeds nieuwe varianten vastlegde. Freud deed iets vergelijkbaar door keer op keer figuren in dezelfde omgeving uit te beelden.